Jak chronić oczy dziecka przed szkodliwym promieniowaniem UV

Promieniowanie ultrafioletowe (UV) to jeden z czynników środowiskowych, który ma bezpośredni wpływ na zdrowie oczu. Choć najczęściej mówi się o ochronie skóry przed słońcem, oczy – szczególnie oczy dziecka – są równie, a nawet bardziej wrażliwe na jego działanie. Wczesne wystawienie na intensywne światło słoneczne bez odpowiedniej ochrony może prowadzić do trwałych uszkodzeń siatkówki, rogówki i soczewki. Dlatego ochrona wzroku dziecka przed promieniowaniem UV powinna być traktowana jako stały element profilaktyki zdrowotnej – zarówno latem, jak i zimą.

Dlaczego oczy dzieci są bardziej narażone?

Oczy dziecka różnią się od oczu osoby dorosłej pod względem fizjologicznym. Soczewka oka u dzieci jest bardziej przejrzysta, co oznacza, że więcej szkodliwego promieniowania UV przedostaje się do siatkówki. Dodatkowo dzieci mają szersze źrenice i cieńsze struktury wewnątrzgałkowe, co zwiększa ilość światła wpadającego do oka. Badania wskazują, że do 80% całkowitej ekspozycji na promieniowanie UV, jakiej doświadcza człowiek w ciągu życia, następuje właśnie w dzieciństwie i wieku młodzieńczym.

Ochrona wzroku w pierwszych latach życia może więc realnie zmniejszyć ryzyko rozwoju takich problemów jak zaćma, zwyrodnienie plamki żółtej czy nowotwory powiek w dorosłości.

Kiedy promieniowanie UV jest najbardziej szkodliwe?

Największe natężenie promieniowania UV występuje w godzinach od 10:00 do 16:00, szczególnie w bezchmurne, słoneczne dni. Promieniowanie to dociera do oczu nie tylko bezpośrednio z nieba, ale również przez odbicie od jasnych powierzchni – wody, piasku, betonu czy śniegu. Dlatego oczy dziecka są narażone nie tylko podczas plażowania, ale też na spacerach, placach zabaw czy w czasie jazdy samochodem.

Warto pamiętać, że promieniowanie UV przenika także przez chmury, dlatego ochrona jest konieczna nie tylko w pełnym słońcu.

Jak skutecznie chronić oczy dziecka?

1. Wybieraj dobre okulary przeciwsłoneczne
Najważniejszym elementem ochrony oczu przed UV są okulary przeciwsłoneczne z odpowiednim filtrem. Powinny mieć oznaczenie UV400 lub informację o pełnej ochronie przed promieniowaniem UVA i UVB. Nie wystarczy, że okulary są ciemne – brak filtra UV może wręcz zaszkodzić, ponieważ źrenice się rozszerzają, wpuszczając więcej niebezpiecznego promieniowania.

Okulary dla dzieci powinny być lekkie, odporne na zarysowania i dopasowane do kształtu twarzy. Najlepiej wybierać modele z elastycznymi oprawkami i dodatkowymi paskami, które zapobiegają zsuwaniu się z nosa. Warto kupować okulary w sprawdzonych punktach optycznych, a nie na straganach czy w sieci bez gwarancji jakości.

2. Zadbaj o odpowiednie nakrycie głowy
Czapka z daszkiem, kapelusz z szerokim rondem lub chustka osłaniają nie tylko głowę, ale też oczy. Daszek ogranicza bezpośrednie padanie promieni słonecznych na twarz, co dodatkowo zmniejsza ryzyko uszkodzenia siatkówki i zapobiega mrużeniu oczu.

3. Szukaj cienia w godzinach szczytowego nasłonecznienia
Najlepszym sposobem ochrony jest unikanie intensywnej ekspozycji. Między 11:00 a 15:00 warto ograniczyć przebywanie na pełnym słońcu i wybierać zacienione miejsca – drzewa, altany, parasole. To szczególnie ważne podczas długiego pobytu na plaży lub w górach.

4. Używaj osłon przeciwsłonecznych w samochodzie
Promienie UV docierają również przez szyby – zwłaszcza boczne. Jeśli dziecko podróżuje w foteliku blisko okna, warto zainwestować w osłonki przeciwsłoneczne z filtrem UV lub przyciemniające zasłonki. Chronią oczy przed bezpośrednim światłem i poprawiają komfort jazdy.

5. Unikaj ekranów w pełnym słońcu
Dzieci coraz częściej korzystają z tabletów i telefonów na świeżym powietrzu. Ekrany odbijają światło i dodatkowo męczą wzrok. Podczas spacerów, podróży lub pobytu na plaży lepiej zrezygnować z elektroniki i dać oczom szansę na odpoczynek.

Czy dzieci potrzebują okularów przeciwsłonecznych zimą?

Tak. Śnieg odbija nawet do 80% promieniowania UV, a jasne światło zimowe może być bardzo intensywne, szczególnie w górach. Podczas wyjazdów narciarskich, spacerów w zaśnieżonym parku lub jazdy na sankach również należy zadbać o okulary przeciwsłoneczne z odpowiednim filtrem.

Warto pamiętać, że niektóre dzieci są bardziej wrażliwe na światło – mogą odczuwać ból oczu, mrużyć oczy lub unikać patrzenia w stronę światła nawet przy średnim nasłonecznieniu. Dla nich okulary ochronne powinny być codziennym elementem garderoby.

Co mówią badania i eksperci?

Według Amerykańskiego Towarzystwa Optometrycznego (AOA), dzieci spędzające więcej niż dwie godziny dziennie na słońcu bez ochrony oczu są znacznie bardziej narażone na przedwczesne starzenie się siatkówki i zmiany zwyrodnieniowe. Eksperci podkreślają, że regularne stosowanie okularów z filtrem UV od najmłodszych lat może obniżyć ryzyko rozwoju zaćmy nawet o 20–25% w późniejszym życiu.

Z kolei Europejska Akademia Okulistyki Dziecięcej zwraca uwagę, że dzieci do 10. roku życia powinny nosić okulary przeciwsłoneczne zawsze, gdy przebywają na zewnątrz przy dużym nasłonecznieniu – niezależnie od pory roku.

Jak chronić oczy dziecka?

Oczy dziecka są wyjątkowo wrażliwe na szkodliwe promieniowanie UV i wymagają systematycznej ochrony. Okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV400, odpowiednie nakrycie głowy, przebywanie w cieniu i unikanie słońca w godzinach szczytu to proste kroki, które mogą mieć ogromny wpływ na zdrowie wzroku w przyszłości. Ochrona wzroku powinna być traktowana tak samo poważnie jak stosowanie kremu z filtrem – jako nawyk, który towarzyszy dziecku każdego dnia, nie tylko latem.