Kto wymyślił dzień dziecka?

Dzień Dziecka to jedno z najradośniejszych i najbardziej oczekiwanych świąt w roku – zarówno przez najmłodszych, jak i ich rodziców. Jednak mało kto zastanawia się, skąd pochodzi ta tradycja i kto jako pierwszy postanowił, że dzieci zasługują na własne święto. Historia Dnia Dziecka jest znacznie bardziej złożona, niż mogłoby się wydawać, a jego początki sięgają pierwszej połowy XX wieku.

Początki idei – prawa dziecka i międzynarodowa solidarność

Pomysł, by stworzyć święto poświęcone dzieciom, pojawił się w okresie międzywojennym. W 1924 roku Liga Narodów – poprzedniczka dzisiejszego ONZ – przyjęła tzw. Deklarację Genewską Praw Dziecka. Dokument ten uznawał dzieci za osoby wymagające szczególnej ochrony i wsparcia. Choć nie miał mocy prawnej, stanowił pierwszy międzynarodowy krok w stronę uznania potrzeb najmłodszych obywateli.

Już wtedy pojawiały się inicjatywy, by zorganizować dzień, który przypominałby o prawach dzieci i zachęcał do działań na ich rzecz. Jednak oficjalne i powszechne święto dzieci narodziło się dopiero po II wojnie światowej.

Turcja – pierwszy kraj z oficjalnym Dniem Dziecka

Pierwszym państwem, które oficjalnie ustanowiło Dzień Dziecka, była Turcja. Już w 1920 roku, z inicjatywy Mustafy Kemala Atatürka, świętowano tam 23 kwietnia jako Dzień Suwerenności Narodowej i Dzień Dziecka. Połączenie tych dwóch idei miało głębokie znaczenie – dzieci uznano za symbol przyszłości niepodległego państwa.

W Turcji Dzień Dziecka obchodzony jest uroczyście do dziś. Organizowane są parady, występy i programy edukacyjne. Co ciekawe, dzieci zasiadają symbolicznie w parlamencie, wcielając się w rolę dorosłych decydentów.

Powojenna inicjatywa – Dzień Dziecka jako apel o pokój

Współczesny, międzynarodowy charakter święta zawdzięczamy inicjatywie Federacji Demokratycznej Kobiet, która w 1949 roku podczas kongresu w Paryżu zaproponowała ustanowienie Międzynarodowego Dnia Dziecka. Celem było upamiętnienie najmłodszych ofiar wojny i zwrócenie uwagi świata na konieczność ochrony dzieci przed ubóstwem, przemocą i brakiem dostępu do edukacji.

Na skutek tej inicjatywy, już w 1950 roku Dzień Dziecka był obchodzony w ponad 50 krajach – w tym także w Polsce.

Polska i data 1 czerwca – skąd wybór?

W Polsce Dzień Dziecka obchodzony jest corocznie 1 czerwca od 1950 roku. Data ta nie ma religijnego ani historycznego kontekstu – została przyjęta jako praktyczna i łatwa do zapamiętania. Co ciekawe, niektóre źródła wskazują, że wybór tej daty mógł być związany z chińskim świętem dzieci, które również przypadało 1 czerwca.

W latach PRL-u Dzień Dziecka miał wymiar mocno propagandowy – towarzyszyły mu akademie, przemówienia i wręczanie drobnych upominków przez przedstawicieli władzy. Z czasem jednak przekształcił się w prawdziwe święto dzieciństwa, organizowane przez szkoły, domy kultury i samorządy.

Światowy Dzień Dziecka – inna data, inna idea

Warto wiedzieć, że oprócz 1 czerwca, istnieje także Światowy Dzień Dziecka (Universal Children’s Day), ustanowiony przez ONZ i obchodzony 20 listopada. Ta data upamiętnia przyjęcie Deklaracji Praw Dziecka (1959) oraz Konwencji o Prawach Dziecka (1989). Ma ona wymiar bardziej formalny i prawny – przypomina państwom o ich obowiązkach wobec najmłodszych obywateli.

W Polsce jednak dominujące znaczenie ma nadal czerwcowa wersja święta, obchodzona z większą radością, energią i dziecięcą spontanicznością.

Kto naprawdę „wymyślił” Dzień Dziecka?

Nie da się przypisać autorstwa jednej osobie. Dzień Dziecka to efekt wielu inicjatyw: od tureckiego Atatürka, przez organizacje międzynarodowe, po aktywistów i pedagogów działających na rzecz praw dzieci. To święto zrodziło się z potrzeby – potrzeby dostrzeżenia dzieci jako pełnoprawnych członków społeczeństwa, wymagających ochrony, szacunku i miłości.

Dziś Dzień Dziecka obchodzony jest w ponad 100 krajach, choć nie wszędzie tego samego dnia. Niezależnie od daty, cel pozostaje ten sam: przypomnienie, że dzieciństwo to nie tylko czas zabawy, ale też prawo do bezpieczeństwa, opieki i edukacji.